Augustin Sokołovski
Dnia 18 maja Kościół czci pamięć Świętej Ireny. Święta jest jedną z nielicznych wśród wszystkich niezliczonych świętych, których Kościół tytułował wielkimi męczennikami, którzy ucierpieli za Chrystusa w pierwszych wiekach chrześcijaństwa.
Bardzo ważne jest, aby pamiętać, że święci ci zostali nazwani wielkimi męczennikami nie ze względu na liczbę i ciężkość cierpienia, ale ze względu na to, że pochodzili z wyższych sfer społeczeństwa, często z książęcych i królewskich rodzin.
Pisał o tym Apostoł Paweł. "Nie ma wśród was wielu chwalebnych" - napisał w listach (1 Kor.12,1). Kiedy więc w Chrystusa zaczęli wierzyć którzykolwiek z ludzi, sławnych, królewskiego czy książęcego rodu i pochodzenia, było to wydarzenie nadzwyczajne. W mroku pogańskiego świata było ono wielkie i bardzo ważne.
Historia nie zachowała jednolitej wersji pochodzenia, a nawet czasu i miejsca męki Świętej Ireny. Geografia Jej adoracji jest tak wielka, że czytelnicy tych narracji muszą dokonywać wyboru między Persją, Italią i innymi krajami.
Według jednej z opowieści, Wielka Męczennica Irina pochodziła z Persji z tego regionu, który znajdował się na granicy rzymskiej i perskiej Imperii i prawo na ten region był kwestionowany przez oba supermocarstwa na przestrzeni wieków. Ojciec Ireny był zarządcą tego regionu, co w tym kontekście oznaczało jego bardzo znaczącą pozycję w społeczeństwie. Życiorys mówi, że był to Licyniusz, więc wielu sądziło, że święta była cesarską córką.
Panującą religią Persji w tamtych czasach był zaratusztrianizm. Jej zwolennicy dzielili świat na dobre i złe elementy. Rola rytuałów była bardzo duża. Zmarły człowiek był uważany za nieczystego, dlatego aby nie zbezcześcić ziemi rozkładem, zwłoki umieszczano w specjalnych wieżach z otwartymi wierzchem. Zmarłych zjadały gryfy, a kości składowano w specjalnym miejscu, aby uniknąć kontaktu z ziemią.
Najpierw, od samego urodzenia Irena nosiła imię Penelopa. To imię na cześć starożytnej bohaterki mówi o tym, że urodziła się w wykształconej pogańskiej rodzinie. Ważne jest, aby pamiętać, że pogaństwo tamtych czasów, w przeciwieństwie na przykład do współczesnych najprzeróżniejszych dziwacznych sekt, nie posiadało stabilnego systemu wyznania swojej wiary, tym bardziej nie miało dogmatów i, jak wyschnięta ziemia z przypowieści Ewangelii (Mt.13:3-23), chłonęło wszystko, z czym mogło się zetknąć, ale nie przyniosło owocu.
Pogański ojciec starał się ukryć przed wzrokiem obcych jej piękno. W panice przed otaczającym go światem popadł w szaleństwo i zamurował ją żywcem. Możliwe, że w jego umyśle powstała dziwna kombinacja wyobrażeń zoroastryjskich, a skrajne zaciemnienie umysłu pchnęło go na taki krok.
Regiony przygraniczne były miejscem głoszenia wielu chrześcijańskich kaznodziejów. Z kolei chrześcijaństwo syryjskie, którego wpływ był bardzo silny w Persji, wyróżniało się skrajną ascezą, było rodzajem monastycyzmu przed nastaniem monastycyzmu, ponadto na podstawie Starego Testamentu starało się zachować nie tylko moralną, ale także rytualną czystość.
W tamtych czasach chrześcijaństwo szybko się rozprzestrzeniało. Jego siła polegała na tym, że Dobra Nowina o Chrystusie była przekazywana nie przez profesjonalnych kaznodziejów, ale przez kupców, żołnierzy, ludzi różnych klas. Przyczyniło się to do przekonania, że prawosławie jest wiarą wszystkich i dla wszystkich. Drogą Opatrzności Bożej kazanie ewangeliczne dotarło do uszu Św. Ireny.
Dzięki mocy boskiego predestynacji okazało się, że izolując córkę od komunikacji ze światem zewnętrznym, mimowolnie przygotował jej duchowe poglądy na przyjęcie prawd wiary chrześcijańskiej.
W przeciwieństwie do innych dziewic wielkich męczenników starożytności, które mimo, że były członkami rodzin królewskich były skazane na męczarnie i śmierć przez swoich krewnych za przyjęcie wiary w Chrystusa, Irena nawróciła na chrześcijaństwo swojego ojca i wielu innych. Według jej życiorysu przez długi czas poganom nie udawało się jej zniszczyć, a ich przebiegłość i okrucieństwo nie mogły przezwyciężyć wszechmocnej woli Bożej, która wyzwoliła Irinę od prześladowców.
W chrzcie Penelopa otrzymała imię "Irena". Słowo "Irena" w języku greckim oznacza pokój. Pokój jest jednym z imion Pana Jezusa w Piśmie Świętym. "Albowiem on jest naszym pokojem, który zniósł wrogość swoim ciałem" - pisze w liście do Efezjan Apostoł Paweł (2;14-15). Jest to także przypomnienie, że wszyscy chrześcijanie, wielka rzesza zbawionych (Apok.14,3), są ochrzczeni w imię Zbawiciela świata, Pana Jezusa Chrystusa (dz.2,38; Rzym.6,3).
W przeciwieństwie do wielu współczesnych męczenników, nie tylko była gotowa cierpieć za imię Chrystusa, ale w najbardziej skuteczny sposób głosiła Ewangelię. Stało się tak, jakby sam Pan Bóg, takim przykładem, nauczał wszystkie kolejne pokolenia chrześcijańskie, aby zawsze, we wszystkich okolicznościach, nawet najtrudniejszych i najbardziej ograniczonych, głosić Ewangelię.
Nowe imię okazało się dla Świętą przepowiednią o jej śmierci. Życiorys mówi, że Irena uniknęła śmierci w rezultacie zakatowania. Odeszła do Pana w pokoju, a owoce jej ewangelizacji były bardzo wielkie.